آشنایی با پلانوگرام در فروشگاه خرده‌فروشی

پلانوگرام، شکل یا نموداری بصری است که نشان می‌دهد هر یک از کالاها در کدام نقطه از فروشگاه باید قرار بگیرد. این طرح‌واره‌ها نه تنها فلوچارتی را برای هر گروه از محصولات در بخش‌های مختلف فروشگاه ارائه می‌کنند، بلکه بطور دقیق مشخص می‌کند که هر کالا در کدام ردیف و در کدام قفسه قرار گرفته است. 

 البته میزان پیچیدگی پلانوگرام بستگی به این دارد که فروشگاه چه وسعتی دارد، حجم کار و فروش در آن چقدر بالاست، از چه نرم‌افزاری برای تنظیم پلانوگرام استفاده می‌شود و نیازهای مدیر و پرسنل فروشگاه، چه حدی از پیچیدگی را برای پلانوگرام می‌طلبد.

پلانوگرام می‌تواند فقط تصویری ساده را تشکیل دهد که در آن فقط تصویر هر نوع از کالاها، به ترتیب و بر اساس بخش‌هایی که برای هر یک مشخص شده است مشاهده می‌شود و جزئیات دیگری ارائه نمی‌کند. اما در نوع پیچیده‌تر آن، شماره راهرو، قفسه، ردیف قفسه و طبقه‌ی آن، و شماره قلابی (رگال) که برای مثال نوع مشخصی از لباس از آن باید آویخته شود مشخص می‌شود. بدین ترتیب، بر اساس میزان پیچیدگی هر پلانوگرام، مشتری و پرسنل می‌توانند دسترسی آسان‌تری به محل قرارگیری هر کالا داشته باشند.

 

 

 تنظیم و تدوین پلانوگرام

فروشگاه‌های خرده‌فروشی بزرگ و رده‌بالا، معمولاً متخصصانی را در زمینه بازاریابی و تبلیغات بصری به‌کار می‌گیرند تا در طراحی و تنظیم پلانوگرام‌ها با آنها همکاری داشته باشند. برخی فروشگاه‌های خرده‌فروشی نیز طراحان پلانوگرام مختص خودشان را دارند. به دلیل بالا بودن هزینه نرم‌افزارهای طراحی و ایجاد پلانوگرام، اغلب خرده‌فروش‌ها به نرم‌افزارهای وورد و اکسل و گاهی کاغذ و خودکار رضایت می‌دهند تا بتوانند آرایش و چیدمان قفسه‌ها و کالاهایشان را ترسیم و تنظیم کنند. البته ممکن است کمی زمان‌بر باشد اما اگر با دقت انجام شود می‌تواند بسیار نتیجه‌بخش باشد.

با بالا رفتن حرارت رقابت در بازار، فروشنده‌ها، توزیع‌کننده‌ها و تامین‌کننده‌ها برای شناسایی و استفاده از روش‌های موثرتر بازاریابی و تبلیغات برای عرضه کالاهایشان گوش‌به‌زنگ شده‌اند. این تمایل شدید و گوش‌به‌زنگ بودن بنگاه‌ها باعث شده که آنها به ابزارهای تبلیغاتی و بازاریابی، پلانوگرام‌ها و علائم و پیام‌های اطلاع‌رسانی و انگیزشی برتر در محل عرضه کالا (قفسه‌ها) دسترسی پیدا کنند و آنها را مستقیماً در اختیار فروشگاه‌های خرده‌فروشی قرار دهند. برای مثال، یک شرکت تبلیغاتی و بازاریابی توانسته‌ است بهترین نقاط فروش را در فروشگاه‌های خرده‌فروشی شناسایی کند. این شرکت با قرار دادن دوربین‌هایی  در نقاط مختلف فروشگاه‌ها و مطالعه و بررسی رفتارهای مشتریان، موفق به طراحی پلانوگرامی شده است که نشان می‌دهد مشتریان به چه نقاطی از فضای فروشگاه، بیشتر نگاه می‌کنند.

واضح است که نقاطی از فروشگاه که بیشترین نگاه‌های مشتریان را دریافت می‌کند، به بیشترین فروش منجر خواهد شد. نکته جالب در تحقیقی که این شرکت روی فروشگاه‌های خرده‌فروشی انجام داد این است که این نقاط پر بازدید در فضای فروشگاهی، همیشه قسمت ابتدایی و انتهایی ردیف‌های قفسه‌ها نیستند. نکته‌ای که محققان متوجه شدند این است که محل قرارگیری کالاها تاثیری فزاینده و تصاعدی روی فروش آنها می‌گذارد. و این یافته، مُهر تاییدی است بر اهمیت و لزوم بکارگیری پلانوگرام کاربردی در چیدمان کالاها.

 هدف از طراحی پلانوگرام

محل صحیح قرارگیری کالاها در فروشگاه و فروش بالا و سودآور دو دلیل اصلی برای لزوم و اهمیت بکارگیری پلانوگرام‌ها در فروشگاه‌های خرده‌فروشی هستند. پلانوگرام‌ها مزایای دیگری نیز دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

§         پلانوگرام، برای هر مترمربع از فروشگاه، پتانسیل و ظرفیت فروش تعیین می‌کند.

§         پلانوگرام، با ایجاد جذابیت بصری در فروشگاه، به رضایت بیشتر مشتریان کمک می‌کند.

§         پلانوگرام، به کنترل و مدیریت موجودی کالاها در فروشگاه و انبار کمک می‌کند و مانع از کمبود یا فقدان کالا در صورت وجود تقاضا برای آن می‌شود.

§         پلانوگرام به پرسنل فروشگاه در تامین کالاهای جایگزین در صورت کاهش موجودی آنها (به دلیل فروش رفتن) کمک می‌کند.

§         با استفاده از پلانوگرام می‌توان کالاهایی را که به هم مرتبط هستند یا می‌توانند با هم یا به صورت پکیج عرضه شوند در کنار هم قرار داد و فروش را بالا برد.

هر خرده‌فروش موفقی به خوبی می‌داند که نکته اصلی در افزایش فروش، استفاده از بازاریابی و تبلیغات بصری مناسب و مؤثر است. پلانوگرام یکی از بهترین و مؤثرترین ابزارها برای ارائه‌ و عرضه‌ی کالاها به مشتریان است. البته اگر شما صاحب یا مدیر فروشگاه خرده‌فروشی کوچکی هستید، مثلا فقط یه فروشگاه دارید، اجرای موفقیت‌آمیز پلانوگرام در چنین فضای محدودی کمی مشکل است. فکرتان را درگیر این موضوع نکنید که برای طراحی پلانوگرام برای فضای فروشگاه‌تان، به نرم‌افزار خاصی نیاز دارید. برای فضاهای محدود یا تعداد محدودی از فروشگاه، استفاده از برنامه‌هایی مانند اکسل نیز می‌تواند شما را به هدف‌تان برساند. نیازی نیست که روی جذابیت و زرق و برق پلانوگرام‌تان تمرکز کنید. در عوض تلاش کنید که اصول و قوائد آن را به درستی اجرا کنید.

اصول اجرای بهینه پلانوگرام

در این قسمت به اقدامات و نکاتی اشاره می‌کنیم که هنگام اجرای طراح پلانوگرام در فروشگاه به نتیجه‌بخش‌تر شدن آن کمک می‌کنند:

§         شروع ساده‌ای داشته باشید

§         به پرسنل‌تان آموزش دهید

§         برنامه فروش‌تان را ارزیابی کنید

هر ماه گزارشی از آمار فروش‌تان تهیه کنید و پلانوگرام فروشگاه‌تان را با آن مقایسه کنید و بسنجید. اگر با چیدمان و طرح خاصی کالای خود را در فروشگاه عرضه کرده‌اید، نوسانات فروش هر کالا را بر اساس هر موقعیت مکانی در فضای فروشگاه برای آن در نظر گرفته‌اید در هر ماه با ماه‌های گذشته مقایسه کنید و مطابق با آن، پلانوگرام خود را اصلاح و بروز رسانی کنید.

§         کارها را به حرفه‌ای‌ها بسپارید

در هر بخش و دپارتمان از فروشگاه‌تان باید افراد حرفه‌ای و کارآزموده یا مدیرانی را به کار بگمارید. این فرد، نه تنها مسئول مدیریت فروش در آن منطقه یا بخش از فروشگاه‌ است، بلکه باید  فرآیند بازاریابی و تبلیغات بصری را نیز در حوزه استحفاظی خود زیر نظر داشته باشه و اقدامات خلاقانه و مؤثر را در این رابطه عملی کند. این اختیار را به این افراد حرفه‌ای بدهید تا برای پلانوگرام بخش مربوط به خودشان طرح و برنامه ویژه ارائه کنند. این تقسیم مسئولیت، نه تنها به بهبود تبلیغات و بازاریابی بصری در فروشگاه‌تان کمک می‌کند، بلکه بستری را فراهم می‌کند که پرسنل مجرب بتوانند مهارت‌های مدیریتی و نظارتی را فرا بگیرند.

اگر تا به حال از پلانوگرام در فروشگاه‌تان استفاده نکرده‌اید، دیگر وقت آن رسیده که نسبت به طراحی و اجرای پلانوگرامی متناسب با فروشگاه خود اقدام کنید. اگر هم از مدت‌ها پیش بکارگیری از پلانوگرام را آغاز کرده‌اید، با مطالعه بیشتر، در جهت بروزرسانی و بهینه‌سازی و کاربردی‌تر کردن پلانوگرام فروشگاه خود قدم بردارید.

منبع: www.protail.ir