چرا گذر زمان، رفتار سرمایه‌گذاران را تغییر نمی‌دهد؟

هراس، نگرانی و واکنش‌هایی که در میان مشتریان امروز شما رایج است، پیشینه‌ای تاریخی دارد.

به همان میزان که تصور شرایط بازار سهام قرن هفدهم برای سرمایه‌گذاران امروزی غیرممکن است، تصور شگفتی‌های تکنولوژی مدرن در بازار سهام امروز نیز برای سرمایه‌گذاران آن دوره غیرممکن بوده است.
ترزا کورزو، استاد سرمایه‌گذاری یکی از دانشگاه های مادرید می‌گوید: «با وجود اینکه بازارها در طول زمان‌های مختلف تغییرات اساسی کرده، اما واقعیت این است که رفتار سرمایه‌گذاری به هیچ عنوان تغییر نکرده و متغیر شدن این رفتار در آینده هم غیرمحتمل است.»
کورزو که عضو یک گروه تحقیقاتی است و فعالیت‌های خود را در زمینه رفتارهای مالی متمرکز کرده است، مبنای بحث و استدلال خود را یک تاجر اسپانیایی قرن هفدهم قرار داده است.
این تاجر اسپانیایی که خوزه دلا وگاس نام دارد، نویسنده کتاب «سردرگمی از ابهامات» است که در سال 1688 به چاپ رسید. بسیاری افراد معتقدند که این کتاب، اولین نسخه چاپی است که فعالیت‌های بازار سهام و رفتار افرادی را که در این بازار شرکت داشتند، به تصویر کشیده است (خصوصا بازار سهام آمستردام در زمانی که نویسنده این کتاب در آنجا زندگی می‌کرد).این کتاب، به مسائل گوناگون، از جمله چگونگی تاثیر نوسانات بازار سهام بر تغییرات رفتار خریداران و فروشندگان و همچنین جنبه‌های سوداگرانه سهام تجارت و بازرگانی اشاره می‌کند.خوزه دلا وگاس این موارد را نه تنها به توانایی‌های منحصربه‌فرد و مختلف حامیان این شیوه نسبت می‌دهد، بلکه طیف وسیعی از تاثیرات خارجی را هم در آن دخیل می‌داند.
کورزو و همکارانش، در نمایشگاه ویژه کتاب‌های مالی قدیمی در مورد بازار سهام مادرید، با این کتاب آشنا شدند.
کورزو تصریح می‌کند: این کتاب رفتارهای مالی را در ذهن انسان ترسیم می‌کند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا از این منظر، کتاب فوق را با دقت زیادی مطالعه کنیم که نه تنها تصاویر سرگرم‌کننده از سرمایه‌گذاران قرن هفدهم را در بردارد، بلکه رفتارهای مشابهی را که امروزه در حوزه رفتار مالی مورد مطالعه قرار گرفته را توصیف می‌کند.
به گفته کورزو، خوزه دلا وگاس در کتاب خود ویژگی‌هایی از سرمایه‌گذاران قرن 17 را توصیف کرده که امروزه هم در میان سرمایه‌گذاران شایع است؛ ویژگی‌هایی مانند اعتماد مفرط، حسرت، نفرت از ضرر کردن و تمایلات و انگیزه‌ طبیعی برای تبعیت از گروه.
اگرچه بازارهای فعال در آن دوره، بخش بسیار کوچکی از آن چیزی است که امروزه به نام محل دادوستد می‌شناسیم؛ اما ویژگی‌هایی مانند تجارت بیش از حد، واکنش افراطی و تفریطی و اثرات وضعی را که دلا وگاس توصیف کرده، در بازارهای امروز هم می‌توان دید؛ بازارهایی که در آن سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند سهام پرسود خود را سریع‌تر بفروشند و سهامی را که احتمال ضرر دارد، همچنان نگه دارند.
کورزو می‌گوید: این کتاب به ما می‌آموزد که با پیشرفت علم و تکنولوژی، رفتارهای سرمایه‌گذاری تغییری نکرده است و همچنان به ثبات خود در این زمینه ادامه می‌دهد. دلیل این امر آن است که بشر همواره دارای همان غرایز اساسی است که او را به سمت تصمیم‌گیری‌های خود هدایت می‌کند و زمان، کشور، محل، سن و جنسیت او در این زمینه هیچ تاثیری ندارد و در آینده هم تغییر نخواهد کرد.
این همان چیزی است که باعث می‌شود امروزه رفتار مالی به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائلی مطرح شود که در کانون توجه و مطالعه مشاوران مالی قرار گیرد.

کورزو اظهار می‌دارد: «با توجه به اینکه ذهن انسان از قرن 17 تاکنون تغییر نکرده و همچنین به نظر می‌رسد که در هدایت رفتار سرمایه‌گذاری غرایز یکسانی نقش دارند، بنابراین شناخت آن غریزه‌ها که الگوهای رفتاری مطلوب را به وجود می‌آورد، مهم‌ترین مساله است. به همین دلیل قابل‌ پیش‌بینی بودن این رفتارها، پیامدهای بسیاری برای سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی دارد.
اگرچه رفتار مالی در سال‌های اخیر بسیار پرکشش بوده، اما کورزو معتقد است مفهوم نیروهای بازار کارآمد و همچنین منطق ذهن انسان است که بسیار بیش از احساسات و تعصبات او، صنعت مالی را هدایت می‌کند.
البته فقط احساسات و تمایلات سرمایه‌گذاران نیست که آنها را هدایت می‌کند، بلکه به گفته کورزو، بسیاری از سرمایه‌گذاران تصمیم‌گیری‌های مالی خود را بر پایه شیوه‌های منطقی‌تر و مبتنی‌ بر اصول و قوانین اتخاذ می‌کنند.
او می‌گوید: «با این وجود، اگر ترکیب خوبی از روش رفتاری و منطقی وجود داشته باشد، می‌توان درک بیشتری از بازارهای مالی به دست آورد.»
اگرچه مجموعه عظیمی از ابزارها و فن‌آوری‌ها در دسترس سرمایه‌گذاران امروزی قرار دارد تا در تصمیم‌گیری‌های بهتر و معقول‌تر مالی به آنها کمک کند، اما همواره اعتقاد انسان و واکنش‌های مشابه او در شرایط متفاوت، به ذهن او برمی‌گردد و در آینده نیز همین طور خواهد بود.
کورزو تصریح می‌کند: «آگاهی از این موضوع که ذهن و فکر انسان در رابطه با تصمیم‌گیری‌های مالی تغییر زیادی نکرده و این نوع تمایلات مشابه هستند که تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری را هدایت می‌کنند، به مشاوران اقتصادی کمک می‌کند به جای اینکه به دنبال تغییر یا نادیده گرفتن این تمایلات باشند، در چارچوب همین رفتارها با مشتریان خود برخورد کرده و آنها را بپذیرند و روی آنها کار کنند.»

منبع: دنیای اقتصاد به نقل از AdvisorOne