تعریف کلینیک محصول

کلینیک محصول یک روش تحقیق بازاریابی است که طی آن نظر مشتریان در مورد محصول شرکت مورد سوال قرار گرفته و شرکت تصمیمات خود را در مقاطع مختلف بر مبنای این نظرات اتخاذ می‌کند.

زمان اجرای کلینیک محصول
کلینیک محصول را در چند مقطع و با اهداف مشخصی می‌توان انجام داد:
مقطع اول: پیش از طراحی محصول
پیش از طراحی یک محصول جدید و با هدف یافتن نظرات مشتریان احتمالی در خصوص تولید یک محصول مورد پسند می‌توان کلینیک محصول را اجرا کرد. در این مقطع می‌توان در خصوص ایده تولید و ویژگی‌هایی که این محصول خواهد داشت، از مشتریان احتمالی سوال پرسید. این نوع از کلینیک اصطلاحا” به کلینیک مفهومی مشهور است: زیرا در این مقطع هیچ گونه محصول فیزیکی قابل‌ارائه  وجود ندارد و صرفا ایده یک محصول یا طرح گرافیکی آن مورد پرسش قرار می‌گیرد.

مقطع دوم: پس از طراحی اولیه
پس از طراحی اولیه و رسیدن به نمونه‌ اولیه‌ای از محصول، کلینیک محصول را می‌توان اجرا کرد. در این مقطع، نمونه اولیه ساخته شده از محصول، به قضاوت نمونه‌های تحقیق گذاشته خواهد شد و نقاط ضعف و قوت آن شناخته می‌شود.

مقطع سوم: ساخت محصول نهایی پیش از عرضه به بازار
پس از اتمام طراحی و ساخت محصول جدید و پیش از عرضه محصول به بازار، می‌توان کلینیک محصول را انجام داد. در این مقطع محصول ساخته شده و نهایی به مشتریان احتمالی عرضه شده و نظرات مشتریان احتمالی در خصوص محصول سنجیده می‌شود. در این مرحله با توجه به اینکه محصول ساخته شده است، عموما” روش‌های فروش، روش جذب مشتریان، روش‌های ترویج و تبلیغ و سایر مواردی که به فروش محصول کمک کند، مورد سنجش قرار می‌گیرد.

مقطع چهارم: پس از ارائه محصول به بازار
در این مقطع هدف از اجرای کلینیک، ارزیابی نظرات نمونه‌های تحقیق در خصوص ضعف‌ها و قوت‌های محصول در بازار به منظور اصلاح روش‌های تولید، اضافه کردن ویژگی‌های جدید به محصولات، اصلاح کاستی‌های محصولات فعلی، افزایش رضایت مشتریان، بهبود خدمات‌دهی به محصولات و... است. در این مقطع کلینیک محصول می‌تواند روش‌های کارآمدتری را در ارائه خدمات به شرکت‌ها پیشنهاد کند.

تفاوت کلینیک محصول با سایر روش‌های تحقیق بازار
همان‌گونه که ذکر شد، کلینیک محصول نوعی روش تحقیق بازار است که تمرکز اصلی خود را بر ارزیابی محصول و ارائه خدمات مناسب، با هدف رسیدن به رضایت مشتریان گذارده است. تمامی روش‌های تحقیق بازاریابی در این روش نیز باید رعایت شود. از جمله روش‌های نمونه‌گیری آماری، روش‌های تحلیل آماری، مدل‌های تحقیق بازاریابی و... این روش از جمله روش‌های آینده‌ نگر بوده و با هدف شناخت نیاز مشتریان و برآورده کردن آن طراحی می‌شود.

تفاوت کلینیک و سمپلینگ:
روش سمپلینگ از جمله روش‌های جدیدی است که به تازگی در ایران رواج یافته است. در این روش محصولات شرکت به صورت مستقیم در مقابل فروشگاه‌ها، میادین و مکان‌های عمومی به منظور آزمایش کردن در اختیار مصرف‌کنندگان نهایی قرار می‌گیرد.
این روش از جمله روش‌های بازاریابی مستقیم است و در بخش فعالیت‌های ترویجی و تشویقی جای می‌گیرد. هدف سمپلینگ ارتباط نزدیک با مصرف‌کنندگان و تشویق مصرف‌کنندگان به خریدهای آتی است، در حالی که کلینیک یک روش تحقیق، با هدف شناخت نیاز مصرف‌کننده است.
سمپلینگ در صورتی که به دریافت نظرات مشتریان به صورت مستقیم بپردازد، نوعی از کلینیک محصول محسوب خواهد شد. از جمله تفاوت‌های دیگر سمپلینگ و کلینیک این است که سمپلینگ به‌صورت معمول در مورد صنعت مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، حال آنکه کلینیک برای هر نوع محصول یا خدمتی قابل اجرا است.

منبع:  روزنامه دنیای اقتصاد شماره ۲۳۸۱