اصول استراتژی فروشگاهی و خرده فروشی – قسمت دوم

اصول مکان یابی فروشگاهی (store location) 

مقدمه : 

برنامه ریزی مکانی ، به ساماندهی نقاط توزیع فروشگاه ها وترتیب قرارگرفتن ومراکز توزیع به منظور رفاه و آسایش مصرف کنندگان می پردازد

یکی از معیارهای اساسی و مهم در موفقیت یک فروشگاه ، موقعیت آن است . زیرا یک موقعیت مناسب ، علاوه بر اینکه خدمات رفاهی قابل توجهی را برای مشتری ایجاد می نماید ، اهمیت ویژه نیز از لحاظ میزان فروش ، برای فروشگاه دارد .

اتخاذ تصمیم در خصوص موقعیت فروشگاه بسیار مهم است ، زیر ا تغییر دادن محل فروشگاه ، یا بسیار مشکل است و یا زیان بالایی به همراه دارد اگر فروشگاه در خصوص قیمت گذاری و تامین کالاها دچار اشتباه و مشکل شود این معضل قابل جبران است ؛ اما اگر چنین اشتباهی درخصوص انتخاب محل و موقعیت فروشگاه صورت پذیرد جبران آن بسیار دشوار و پر هزینه خواهد بود

تصمیم گیریی در مورد محل و موقعیت فروشگاه به سه عامل اصلی و اساسی زیر بستگی دارد : 

1-    مشتریان   (Customers)

2-    محیط عمومی شهر   (Generad area)

3-    محل اختصاصی فروشگاه  (Specific site) 

 موقعیت فروشگاه و مشتری :

بزرگترین عامل تعیین کننده در موقعیت ایده آل یک فروشگاه هدف بازار آن فروشگاه است  بطور مثال اگر هدف بازار آسایش و رفاه مشتری باشد ؛ بنابر این ، در انتخاب محل فروشگاه باید به رفاه و آسایش مشتری ، توجه ویژه ای نمود

در واقع آنچه آسایش مشتری محسوب می شود ، بستگی به نیاز و توقع مشتری از فروشگاه دارد که این آسایش ازدیدگاه مشتریان متفاوت است ، که البته می توان با تحقیق برروی خواسته های مشتریان،  به یک نیاز سنجی واقعی رسید و سپس با تحلیل شاخص های مورد نظر ، به یک جمع بندی مناسب و واقعی برای احداث فروشگاه دست یافت ؛

به طور مثال ، عوامل ( کیفیت – خدمات – سرویس های رفاهی – پارکینگ و ...) می تواند تامین کننده خواسته مشتری باشد . 

موقعیت فروشگاه و محیط عمومی شهر :

عوامل تعیین کننده محیط  عمومی شهر در جهت تصمیم گیری موقعیت فروشگاه ، عبارت از :

الف ) تجزیه تحلیل ناحیه تحت پوشش

ب) تعیین پتانسیل فروش در سطوح مختلف شهر

ج) انتخاب محل فروشگاه ، متناسب با اهداف بازار

تجزیه و تحلیل ناحیه تحت پوشش:

تجزیه وتحلیل ناحیه تحت پوشش ، با مسائل جغرافیایی بسیاری در ارتباط است . عوامل موثر واساسی براندازه و شکل ناحیه تحت پوشش، عبارت اند از: 

1-    جاذبه های تجاری مرکز خرید که شامل :

·         اشکال فروشگاه های بزرگ

·         تنوع و جداسازی کالاهای پیشنهادی

·         نحوه تحویل کالا و سایر خدمات خرده فروشی

·         اعتبار و شهرت خرده فروشی های بزرگ و عمده

·         تسهیلات بانکی

·         تسهیلات پارک اتومبیل

·         محدودیت های ترافیکی  

2-    جذابیت های اجتماعی تفریحی

3-    توزیع و پراگندگی جمعیت

4-    میزان رشد و تراکم جمعیت

5-    الگوی مصرف منطقه و شهر

6-    بعد مسافت برای دسترسی به فروشگاه

7-    خطوط حمل و نقل ( جاده ، سیستم ریلی ، اتوبوس و ...)

8-    میزان دسترسی به وسایل ارتباط جمعی ( روزنامه ، کتاب ، مجلات ، رادیو وتلویزیون و...)

9-    میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی

10-سایر مراکز خرید رقیب در نزدیکی بازار هد ف

11-مکان شناسی طبیعی از سطح بازار 

v    سطوح تجاری :

سطوح تجاری ، سطوحی هستند که به وسیله مغازه های کوچک ، مغازه های شخصی و سوپر مارکت ها بازار راتشکیل می دهند که بیشترین و عمده ترین تاثیر برروی اندازه ناحیه تحت پوشش توسط سطوح تجاری شخصی معین می گردد

عوامل محلی، تاثیر قابل ملاحظه ای بر موقعیت فروشگاه می گذارد که این عوامل ، عبارتند از:

1-    ارتباط محل سایت با مرکز خرید اصلی و همچنین ناحیه تحت پوشش

2-    میزان دسترسی به موقعیت فروشگاه ( site)

3-    توانایی و قدرت رهگیری تجاری ، مانند قرار گرفتن فروشگاه در مسیر عبور عابرین

4-    جذابیت های محیطی

5-    هماهنگی و متناسب بودن باسایر فعالیت های تجاری محل ( بورس )

6-    شناسایی و ارزیابی فروشگاه های رقیب از لحاظ موقعیت، اندازه ، شکل ، ویژگی ها و توانمندی ها

v    شرایط اختصاصی محل فروشگاه :

 پس از ارزیابی شرایط و عوامل عمومی موقعیت فروشگاه به این شاخص های اختصاصی باید توجه نمود :

الف ) متناسب بودن محل فروشگاه با هدف

ب ) تناسب اجاره بها و یا قیمت خرید زمین که در این صورت هزینه های سنگینی به مجموعه تحمیل نمی شود

ج) هماهنگی و تناسب محل از لحاظ سمت ، جهت و اندازه محل فروشگاه که می تواند برروی تقویت و یا تضعیف فروش موثر باشد

v    تحقیقات در محل و موقعیت فروشگاه (site research)

به منظور کنترل نهایی و تعیین کارایی محل فروشگاه پیشنهادی ، عوامل و شاخص های تکمیل که باید مورد توجه قرارگیرد عبارت اند از:

1-    تعداد جمعیت عابر پیاده و وسایل نقلیه که از نزدیک محل فروشگاه در مقایسه با موقعیت های مشابه تردد می کنند

2-    محل فروشگاه باید متناسب باسایر مشاغل در محدوده مورد نظر باشد

3-    چهره و نمای محل فروشگاه باید با دپارتمان های فروشگاه متناسب باشد

4-    تخمین و برآورد فرو ش کل در یک واحد خرده فروشی جدید

5-    درصد سهم بازار از طریق فروشگاه هایی که از لحاظ اندازه و کیفیت در ناحیه تحت پوشش مشابه می باشند

6-    سهم رقبا به وسیله اندازه گیری شاخص هایی چون اندازه خالص سطح فروش، تعداد فروشنده ها، تعداد صندوق ها، تنوع کالا و قیمت کالاها به روش قیاسی مشخص گردد

7-    برای آگاهی سرمایه گذار از میزان بازگشت سرمایه باید سود ناویژه برای هر بخش از کالاها تخمین و برآورد گردد

8-    شناسایی ترکیب کالاها و محصولات بر اساس الگوی مصرف در ناحیه تحت پوشش

9-    بر آورد هزینه های سرمایه ای شامل هزینه های ساختمانی، هزینه های اقلام سرمایه ای و ثابت

10-برآورد هزینه های عملیاتی و سود خالص